Navratri 2025 : नवरात्रीच्या सहाव्या दिवशी माता कात्यायनी यांची उपासना केली जाते. या देवीला महिषासुरमर्दिनी असेही संबोधले जाते.माता कात्यायनी या चार हातांनी शोभणाऱ्या आहेत.एका हातात तलवार, दुसऱ्यात कमलपुष्प, तिसऱ्या हातात आशीर्वाद मुद्रा आणि चौथ्या हातात वरद मुद्रा आहे.
नवरात्रीची सहावी देवी – माता कात्यायनी
देवीचे स्वरूप
नवरात्रीच्या सहाव्या दिवशी माता कात्यायनी यांची उपासना केली जाते. या देवीला महिषासुरमर्दिनी असेही संबोधले जाते.माता कात्यायनी या चार हातांनी शोभणाऱ्या आहेत.एका हातात तलवार, दुसऱ्यात कमलपुष्प, तिसऱ्या हातात आशीर्वाद मुद्रा आणि चौथ्या हातात वरद मुद्रा आहे.
त्या सिंहावर आरूढ असून त्यांचे रूप अत्यंत तेजस्वी व पराक्रमी आहे.देवीचे तेज इतके प्रखर आहे की, असुरांचा थरकाप उडतो.
देवीचे महत्त्व
माता कात्यायनी या शौर्य, पराक्रम आणि विजयाचे प्रतीक आहेत.
उपासकाचे जीवनातील संकटांवर मात करण्याचे धैर्य वाढते.
विवाहसंबंधी अडचणी दूर होण्यासाठी त्यांच्या उपासनेचे विशेष महत्त्व मानले जाते.
भक्तांच्या मनातील नकारात्मक विचार दूर करून त्यांना सकारात्मक व सामर्थ्यवान बनवतात.
योगशास्त्रात कात्यायनी देवीचा संबंध आज्ञाचक्राशी जोडला आहे. त्यामुळे त्यांची उपासना केल्यास साधकाला अंतर्ज्ञान व अध्यात्मिक शक्ती प्राप्त होते.
पुराणकथा व इतिहास
कात्यायनी देवीचा जन्म ऋषी कात्यायन यांच्या तपश्चर्येतून झाला. असे सांगितले जाते की, महिषासुराच्या अत्याचाराने पृथ्वी, स्वर्ग आणि पाताळातील सर्व लोक त्रस्त झाले होते. देवतांनी देवी शक्तीची प्रार्थना केली.
त्यावेळी भगवान विष्णु, शिव व इतर देवतांच्या तेजातून एक दिव्य स्त्रीरूप प्रकट झाले. त्या रूपाने ऋषी कात्यायनांच्या आश्रमात जन्म घेतला म्हणून त्यांना कात्यायनी म्हणतात.
या रूपानेच देवीने महिषासुराशी भयंकर युद्ध करून त्याचा संहार केला. त्यामुळे त्यांना “महिषासुरमर्दिनी” हे नाव मिळाले.
पूजनविधी
सहाव्या दिवशी भक्तांनी माता कात्यायनीची पूजा खालीलप्रमाणे करावी :
1. सकाळी स्नान करून स्वच्छ (विशेषतः पिवळ्या किंवा लाल रंगाचे) वस्त्र धारण करावे.
2. देवीची प्रतिमा किंवा मूर्ती पूजास्थानी स्थापित करावी.
3. कलशपूजन करून देवीला कुमकुम, गंध, फुले, अक्षता अर्पण करावीत.
4. “ॐ देवी कात्यायन्यै नमः” हा मंत्र जपावा.
5. देवीला लाल फुले, मध, गूळ किंवा मधुर पदार्थ नैवेद्य म्हणून अर्पण करावे.
6. आरती करून देवीचे ध्यान करावे.
7. शक्य असल्यास या दिवशी कन्या पूजन करणे शुभ मानले जाते.
उपासनेचे फल
देवीच्या कृपेने उपासकाला शौर्य, धैर्य व पराक्रम प्राप्त होतो.
विवाहयोगातील अडथळे दूर होतात व इच्छित जोडीदार मिळतो.
शत्रूंवर विजय मिळतो आणि संकटांतून मुक्ती मिळते.
भक्ताचे आत्मविश्वास व मनोबल प्रचंड वाढते.
साधकाला आध्यात्मिक साधनेत प्रगती मिळते.
आयुष्य आनंदी, सामर्थ्यवान व यशस्वी होते.
माता कात्यायनी या नवरात्रीच्या सहाव्या दिवशी पूजल्या जातात. त्या पराक्रम, शौर्य आणि दुष्टांचा नाश करणारी शक्ती आहेत. महिषासुराचा वध करून त्यांनी धर्माचे रक्षण केले. त्यांच्या उपासनेने भक्ताचे जीवन निर्भय, तेजस्वी आणि विजयशाली बनते.
ज्याप्रमाणे देवीने महिषासुरावर विजय मिळवला, त्याचप्रमाणे भक्तालाही जीवनातील सर्व अडथळे, संकटे व नकारात्मकता यांच्यावर सहज विजय मिळतो.
त्यामुळे सहाव्या दिवशी माता कात्यायनीची उपासना केल्याने उपासकाला धैर्य, आत्मविश्वास व यशाचे वरदान मिळते.
